ŞEYH SAİD MEKTUBUNDAKİ DETAYLAR

ŞEYH SAiD’iN BEYANNAME VE MEKTUPLARI

ŞEYH SAiD’iN BEYANNAME VE MEKTUPLARI Seyh Said bu arada, “Emir’ül Mücahidin Muhammed Said El-Naksibendi” imzasıyla halka yönelik çesitli beyannameler yayınladı. Ayrıca, direnise destek vermeleri için Alevi Zaza asiret reisleri, Kürt bey, ağa ve asiret reisleri ile Ergani’deki Türk bey ve ağalarına da aynı imza ile mektuplar gönderdi ve onları Kemalist yönetime karsı ortak mücadeleye davet ederek yardım istedi. Yayınlanan beyannamelerden birinde; “Kurulduğu günden beri din-i mübini Ahmedi’nin [Hz.Muhammed’in apaçık dini] temellerini yıkmaya çalısan Türk Cumhuriyeti Reisi Mustafa Kemal ve arkadaslarının, Kur’an’ın ahkamına aykırı hareket ederek, Allah ve peygamberi inkar ettikleri ve Halife-i islam’ı sürdükleri için, gayri mesru olan bu idarenin yıkılmasının bütün islamlar üzerinde farz olduğu, Cumhuriyetin basında bulunanların ve Cumhuriyete tabi olanların mal ve canlarının seriat-ı garrayi Ahmediyye’ye [Hazreti Muhammed’in seriatı] göre helal olduğu...”(11) hususlarına yer veriliyordu. Bir baska beyannamede de; “Hilafetsiz Müslümanlık olmaz! Halife memleketten çıkarılamaz! simdiki hükümet mütemadiyen dinsizlik nesretmektedir. Kadınlar çıplaktır. Mekteplerde dinsizlik ilerliyor...”(12) seklinde ifadeler yer alıyordu. Seyh Said, Urfa’daki izoli Kürt asireti reisi Bozan Ağa’ya gönderdiği mektupta; “1300 seneden beri Cenabı Hakk’ın Peygamber Efendimizi göndermekle nesir ve tebliğ ettiği dinimizi imhaya çalısanlara karsı harp ilan ettim. Bunda bana yardım edilmezse, cümlece mahvoluruz!”(13) diyordu. Ancak İzoli asiretinden yardım alamadı. 7 Seyh Said, yine Urfa’daki Milli asireti reisi Halil Beg’e gönderdiği mektupta; “Simdiki hükümet İslam Hilafetini, Saltanatı, mesihatı İslamiye’yi [Seyhülislam Makamı] ve ilim medreselerini ilga etmis, Evkaf Nezaretini [Vakıflar Bakanlığı] kafirlik maarifine ilca etmis[çevirmis], kadınlık mesturunu[örtünme] kaldırmıs, zinayı ve içki içilmesini, kadınların yabancılarla dans yapmasını mübah kılmıs, bu gibi fuhsiyata mahsus mesela dans salonu, tiyatro, sinema, bar ve umumhane gibi genis binalar insa etmisler, Allah ve Resulünün dini olan dinimizle istihza[alay] etmekte bulunmuslar, onların namına olarak ahkamı İslamiyeyi tahkir ve İslamiyetin esaslarını değistirmisler, erkanı sarsmıslar, dine karşı ve bu din erbabına karsı ilan-ı harp eylemisler. Allahü Taala din ve Seriatın intikamını almaya baslamıstır.. himmetinizden muavenet talebinde bulunuyorum, bütün asiretlerinize bildiriniz.”(14) diyordu. Milli asireti de destek vermedi. Seyh Said, Varto’daki Alevi Zaza olan Hormek asireti reisleri Halil, Veli ve Haydar Ağalara gönderdiği mektupta da söyle yazıyordu: “Din-i mübini Ahmedi’yi, kafir olan Mustafa Kemal’in yedi zulmünden tahlis etmek[kurtarmak] gazası niyetiyle susar’a hareket edildi. Bu gaza ve cihadın mezhep ve tarikat tefrik edilmeden, ‘Lailahe illallah Muhammedün Resulüllah’ diyen bütün İslam muvahhidleri üzerinde farz olduğundan, büyük bir gayret ve secaat sahibi olan Müslüman asiretinizin de seriat-ı garrayi Ahmediyye’ye ve bu cihad-ı ekbere itba’ edeceğinize itimadım berkemaldir. Ya eyyühel-ensar, dinimizi ve namusumuzu bu mülhidlerin[imansızların] elinden kurtaralım, size istediğiniz yerleri verelim. Bu dinsiz hükümet bizi de kendisi gibi dinsiz yapacaktır. Bunlarla cihad farzdır.”(15) Ne yazık ki Hormek asireti de Seyh Said’e destek vermedi, bilakis devlet güçleri ile birlesti. Öte yandan, Dersim Mebusu ve Alevi Zaza olan Hasan Hayri Efendi, Seyh Said’in Elaziz Cephesi Kumandanı olarak görevlendirdiği Seyh Serif ile dayanısma içerisine girdi. Elaziz’de Seyh Serif ile birlikte hazırladığı ortak bir mektup, 06 Mart 1925’te Dersim’deki tüm asiret reislerine gönderildi.(16) Seyh Said’in diğer mektuplarında da benzer görüsler yer almaktadır. “Kürt” isminin dahi geçmediği söz konusu mektup ve beyannameler, direnisi sahiplenmek isteyen Kürt siyasi çevrelerince ileri sürülen “Şeyh Said Kürtlük ve Kürdistan için ayaklandı” önündeki iddiaları tümüyle çürütmektedir SIKI YÖNETİMİN İLANI Seyh Said önderliğindeki Zaza ayaklanması, 13 Subat 1925 tarihinde Piran’da baslayıp, ardından tüm Sünni Zaza yerlesim birimlerine yayılırken, Ankara’da 21 Subat 1925 akşamı, Basbakan Ali Fethi Bey [Okyar], TBMM Baskanı Kazım Bey [Özalp] ve CHF[CHP] Genel Baskan Vekili İsmet Pasa [inönü], M.Kemal Pasa’nın [Atatürk] baskanlığında isyan hareketini görüsmek üzere Çankaya Köskü’nde toplandılar. Bilahare, aynı gece Bakanlar Kurulu M.Kemal’in baskanlığında toplanarak bölgede sıkıyönetımin ilan edilmesi yönünde karar aldı. Basbakan Ali Fethi Bey imzası ile TBMM Baskanlığına gönderilen 21 Subat 1925 tarihli yazı söyle idi: “Ergani vilayetinin bir kısmında devletin silahlı kuvvetlerine karsı meydana gelen isyan, Diyarbekir, Elaziz, Genç vilayetlerine de geçmis ve genislemeye müsait görünmüs olduğundan; Mus, Ergani, Dersim, Diyarbekir, Elaziz, Genç, Siverek, Mardin, Urfa, Siirt, Bitlis, Van, Hakkari vilayetleriyle Erzurum vilayetinin Kığı ve Hınıs kazalarında bir ay müddetle örfi idare [sıkıyönetim] ilan edilmistir. Anayasanın 86’ncı maddesi gereğince keyfiyeti yüksek Meclis’in tasdikine arz eylerim.”(17) Hükümetin sıkıyönetim ilan ettiği yerlesim birimlerinden Mardin, Urfa, Van ve Hakkari gibi sınır illerinde Zazalar yasamıyorlardı. Nitekim, direnis süresince bu illerde herhangi bir kıpırdanma da olmamıstı. Mus, Siirt ve Bitlis illerinde ise sadece birer ilçede (Varto, Baykan, Mutki) Zazalar mukimdiler. Hükümet, Kürt, Arap, Süryani ve Yezidilerin yerlesik bulundukları söz konusu sınır illerini (Mardin, Urfa, Van, Hakkari) sıkıyönetim kapsamına almakla, Zaza bölgesine Suriye, Irak ve Iran’dan gelebileceğini düsündügü olası silah yardımını alınacak tedbirlerle önlemeyi amaçlam   Bunu E-postayla GönderBlogThis!Twitter'da PaylaşFacebook'ta PaylaşPinterest'te Paylaş